Podróż w jedną stronę

Wśród osób podglądających Ryśka i Marchewkę jest Elżbieta. Elżbieta pod swoimi skrzydłami ma wiele kotów – mieszkających z nią Zuzię, Dyżurnego, Lidusia, Rudzika i Hectora, a także koty wolno żyjące, które regularnie dokarmia. Niemalże jak własne traktuje także wszystkie zwierzęta, które zamieszkują z jej rodziną.Od jakiegoś czasu korespondujemy ze sobą. Nie znam Elżbiety osobiście, ale nie muszę jej znać bezpośrednio, by wiedzieć, że jest dobrym i ciepłym człowiekiem. Wiem, jak wyglądają wszystkie bliskie jej zwierzaki. Są tam rudzielce, jest pręgus, są biało-czarne futra, jest kot typu pingwin, jest biało-bury, są psy duże i małe.

Niedawno odebrałam od Elżbiety maila, w którym był kot inny niż wszystkie. Ela przesłała mi zdjęcia małego lwiątka. Okazało się, że spędziła z małym lwem trochę czasu – tyle, ile kiedyś trwała podróż z Argentyny do Polski.

Elżbieta płynęła statkiem ze swoim Tatą. Wszytko miało miejsce w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, gdzie transport odbywał się głównie drogą morską. Lwiątko było jednym z pasażerów. Zostało zakupione przez poznańskie zoo. Tata Elżbiety był kapitanem na statku i to on podjął decyzję dotyczącą przewozu tak nietypowego „ładunku.” W tym rejsie brała udział Ela, więc jej Tata zgodził się na transport lwa. Małe kociaki są bardzo żywiołowe i rozrabiają. Małe lwiątko jest nie mniej psotne, a możliwość, że coś zniszczy podczas zabawy wprost proporcjonalna do gabarytów zwierzaka. Przebywanie na jednym statku z – choć bardzo młodym – to jednak dzikim zwierzakiem, nie było łatwe, ale jednocześnie dostarczało wspaniałych przeżyć. Mały lew był przemiły i nie było w nim ani odrobiny agresji. Jako naturalny mieszkaniec równinnej sawanny, chciał tylko zrównać wszystko na statku z ziemią (pokładem). Ela ze statku wracała boso, obuwie było jedną z wielu rzeczy, którym nie było dane przetrwać podróży z lwiątkiem. Elżbieta lubi wracać do tych wspomnień, choć rozstanie z małym drapieżcą bardzo wtedy przeżyła.

Przyznaję, że chciałabym być wtedy na miejscu Eli, zobaczyć i dotknąć małego rozrabiaki. Jednocześnie zaczęłam zastanawiać się nad ogrodami zoologicznymi, ich znaczeniem. W warszawskim zoo byłam wieki temu, jako dziecko. Teraz, na Teneryfie, mogliśmy odwiedzić tamtejszy Loro Park, ale nie zdecydowaliśmy się. Patrzenie na zwierzęta w niewoli, wyobrażanie sobie ich w naturalnym środowisku, na nieograniczonej przestrzeni wodnej, lądowej lub w powietrzu – to chyba nie dla mnie.

W jakim celu powstały ogrody zoologiczne? Edukacyjnym? Rozrywkowym? A może zarobkowym? Według Wikipedii: „Ogród zoologiczny ma pełnić przede wszystkim rolę edukacyjną i rekreacyjną, jednakże nowoczesne placówki tego typu zazwyczaj mają też bazę naukową potrzebną do systematycznych badań nad hodowanymi gatunkami. Ogrody zoologiczne mogą odgrywać pewną rolę w zachowaniu gatunków, które wyginęły w warunkach naturalnych lub są na granicy wyginięcia, przykładem może być proces przywracania przyrodzie żubra, konia Przewalskiego czy jelenia milu.”

Rolę edukacyjną rozumiem tylko poniekąd, sama powyżej napisałam, że chciałabym być na miejscu Elżbiety, zobaczyć ten żywioł na własne oczy, poczuć na własnej skórze. Jednak nie kosztem gorszej jakości życia zwierzaka. W dobie internetu (a wcześniej książek i TV) każdy może i powinien wiedzieć, jak wyglądają poszczególne gatunki zwierząt. Uczenie dziecka szacunku dla zwierząt, wrażliwości w ogóle? Do tego niepotrzebne jest zoo, a odpowiedzialni, myślący i… wrażliwi rodzice.

Uznaję rolę ogrodów zoologicznych jako „inkubatorów”, miejsc, w których walczy się o przetrwanie gatunków. Ten cel w pełni popieram, wolałabym tylko, żeby mieszkające w zoo zwierzaki miały warunki dostosowane do ich trybu życia. Nie ciasna klatka, a ogromny wybieg. A najlepiej wiele hektarów ziemi, które będą doskonale imitowały życie na wolności.

Często nachodzi mnie dalej idąca refleksja – czy przypadkiem zamykanie kota w domu nie jest trzymaniem go w niewoli? Zwłaszcza w obliczu kotów, które dom i pełną opiekę mają, ale są „wychodzące” i nikt ich swobody nie ogranicza. Moje Rude mają do dyspozycji tylko parędziesiąt metrów, ich świat właściwie kończy się na naszym mieszkaniu.

Poniżej zdjęcia lwiątka. Ela napisała, że lew dobrze zaadoptował się w zoo i dożył 18 lat. Znowu zacytuję Wikipedię: „Samce żyją krócej niż samice. Jeśli wcześniej nie zginą w walce, mogą dożyć wieku ponad 10 lat. Notowano pojedyncze przypadki 16-letnich samców żyjących na wolności. Taki wiek, 15-16 lat, dla samic jest natomiast wiekiem przeciętnym. W Parku Serengeti samice żyją do 18 lat. Przeciętny wiek życia w niewoli wynosi 13 lat. Najstarszy znany lew żył 30 lat.”

Ciekawa jestem czy te lata, które przeżył nasz bohater, były dla niego dobre?

Wszystkim, którzy jak ja rozmyślają nad istotą funkcjonowania zoo, bardzo polecam artykuł mojej znajomej, Gosi: Dziecko w zoo.

Bardzo dziękuję Elżbiecie za podzielenie się historią i zgodę na publikację zdjęć.